Aby zminimalizować ryzyko związane ze sprzedażą nieruchomości, można zastosować jeden ze sposobów zabezpieczenia zapłaty, do których należy depozyt notarialny. Skorzystać z tego może każdy sprzedający i kupujący. Obecnie jest to jedna ze skuteczniejszych metod gwarancji otrzymania pieniędzy po sprzedaży nieruchomości. Rozwiązanie to najpopularniejsze jest w prawie niemieckim, jednak i w Polsce powoli zyskuje coraz większą rzeszę zwolenników.
Zgodnie z ustawą prawo o notariacie notariusz, w związku z dokonywaną przez siebie czynnością notarialną, może przyjąć na przechowanie pieniądze, w celu wydania ich konkretnej osobie. Pieniądze mogą zostać złożone w walucie polskiej lub obcej. Odbywa się to poprzez sporządzenie przez notariusza protokołu, co najczęściej odbywa się przy zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości. W protokole ustala się termin, w jakim pieniądze zostaną złożone w depozycie. Do tego celu notariusz zakłada specjalny rachunek bankowy. W ten sposób można zabezpieczyć całą lub część ceny sprzedaży. W protokole określa się również termin i warunki, po których spełnieniu środki zostaną wypłacone konkretnej osobie, czyli sprzedającemu. Wskazuje się tu z reguły zawarcie umowy przyrzeczonej lub przekazanie własności nieruchomości. Dzięki temu sprzedający ma pewność, że otrzyma swoją zapłatę zaraz po ziszczeniu się warunku lub terminu określonego w protokole. Kupujący zaś ma gwarancję, że w przypadku gdy z winy sprzedającego nie dojdzie do zawarcia umowy przyrzeczonej w określonym terminie pieniądze złożone w depozycie zostaną mu w całości zwrócone.
Depozyt sprawdza się szczególnie w sytuacjach, gdy całość lub większość inwestycji finansowana jest ze środków własnych kupującego. Sprzedający ma wtedy bowiem pewność już na etapie sporządzania umowy przedwstępnej, że kupujący posiada wystarczające środki do pokrycia kosztów transakcji. Kupujący natomiast może zabezpieczyć swój interes poprzez wpisanie w protokole konkretnych warunków przelania kwoty zabezpieczonej w depozycie, np. wpisanie go do księgi wieczystej czy wydanie nieruchomości.
Mimo, iż jest to sprawdzona metoda zabezpieczenia, to nadal niewiele osób z niej korzysta, ponieważ wiąże się to z dodatkowymi kosztami notarialnymi. Koszty notarialne związane ze sporządzeniem protokołu uregulowane są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (tj. Dz.U. z 2013 r. poz. 237) i wynoszą połowę stawki maksymalnej.
Wybór tej formy zabezpieczenia powinien być podyktowany indywidualnym charakterem każdej transakcji, jednak w niektórych przypadkach warto go rozważyć i zaproponować klientowi. Zwiększy to bezpieczeństwo, ale również wzbudzi w nim zaufanie oraz poczucie troski o jego interesy ze strony pośrednika nieruchomości.
